Stefan (Szczepan) Puczek h. Rola (zm. 1424/5), rycerz pasowany, stolnik łęczycki.
Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej z Parzęczewa (pow. łęczycki), piastującej w tej ziemi urzędy ziemskie. Ojciec S-a nie jest znany, a jego stryjami byli Mikołaj z Parzęczewa, chorąży łęczycki (przed 1385–90), i Wojciech z Parzęczewa wojski łęczycki (przed 1386–1403). S. posiadał czworo rodzeństwa: braci Pełkę (zm. 1396) i Marcina (obaj nosili przydomek Puczek) oraz siostry Sędkę i Dorotę.
W zapiskach sądowych łęczyckich S. odnotowany został po raz pierwszy 21 I 1387. Od tej pory pojawiał się często w sądzie nie tylko w licznych własnych sprawach, ale także jako pełnomocnik stron, sędzia polubowny lub asesor sądowy. Jako rycerz pasowany wymieniony został w liczniejszym gronie po raz pierwszy w r. 1404; indywidualne wyróżnienie (strenuus) przydawano mu jednak w zapiskach sądowych łęczyckich dopiero po bitwie pod Grunwaldem (14 VII 1411).
S. uczestniczył w wojnie z zakonem krzyżackim w r. 1410, służąc w chorągwi star. łęczyckiego i podkomorzego krakowskiego Piotra Szafrańca z Pieskowej Skały. Wystawił zapewne dość liczną kopię rycerską, bowiem po zwycięstwie grunwaldzkim jego sześciu podkomendnych (strzelców) wchodziło w skład załogi zamku elbląskiego i dostało się w końcu września t.r. do niewoli krzyżackiej. Doświadczenie w sprawach sądowych zadecydowało, że w r. 1412 był S. reprezentantem całej społeczności szlacheckiej ziemi łęczyckiej w sprawie przeciw spadkobiercom miecznika łęczyckiego Mikołaja z Żelaznej o sprzeniewierzenie przez niego stu grzywien z pieniędzy publicznych. Brał też udział w roczku odbywającym się bezpośrednio po sejmiku, na którym 10 IX 1419 uchwalono prawo sądowe obowiązujące w ziemi łęczyckiej (Constitutiones Lancicienses). Z godnością stolnika łęczyckiego pojawił się 2 I 1420 (jego poprzednik Trojan z Grabowa występował z tym tytułem jeszcze 14 XI 1419).
S. i jego bracia dziedziczyli po ojcu i stryju Mikołaju działy we wsi Parzęczew i Kuchary (paraf. Strzegocin), które kolejno sprzedawali, S. odstąpił swe części w r. 1413 za 200 grzywien gr szerokich. Wspólnie z braćmi posiadał także wsie Nędzerzew, Ostrów (paraf. Piątek) i Głowików na Kujawach (dziś Głojkowo paraf. Pieranie). Kupił również parcelę w Łęczycy; w r. 1406 zyskał z tytułu prawa bliższości dom w Łęczycy od cześnika łęczyckiego Stanisława z Bielaw, pod warunkiem wypłacenia mu 60 grzywien. Plac w Łęczycy pozostawał następnie w rękach wnuków S-a (1476–84). T.r. dokonał S. podziału dóbr z bratem Marcinem i bratankami: Stefanem, Janem i Andrzejem, synami Pełki, otrzymując Nędzerzew i dopłatę 80 grzywien gr szerokich od bratanków, którą zabezpieczono ewentualną intromisją w ich dobra. Zapewne zobowiązania te nie zostały wypełnione i uległy zwiększeniu, bowiem w r. 1412 sąd polubowny zobowiązał Stefana, Jana i Małgorzatę, dzieci Pełki, do wypłacenia stryjowi do końca roku 300 grzywien gr szerokich, a on winien im zwrócić Głowików. W r. 1408 kupił S. czwartą część Prądzewa za 150 grzywien gr szerokich, którą w r. 1415 przekazał Strzeżkowi z Dobrej w zamian za wieś Słonkowo (dziś Słomkowo, paraf. Ostrowąs) i dopłatę 400 kop gr szerokich. W r. 1410 nabył za 200 grzywien gr praskich od Andrzeja z Besiekierza poł. wsi Kębliny, którą w r. 1412 przekazał wraz z dopłatą 700 grzywien gr szerokich Hance z Sułkowic, uzyskując od niej wsie Kupinin i Zalesie (paraf. Dąbie). W bliżej nieznanych okolicznościach pozyskał także Ostrów, poprzednio własność jego brata Marcina. Drogą rozmaitych transakcji majątkowych zawartych na przełomie XIV i XV w. wszedł S. w posiadanie dalszych dóbr w pobliżu Piątku i Ostrowa, a mianowicie Pęcławic, Orądek i trzeciej części Jankowa. Majętności te powiększył w l. 1418–24, dokupując za łączną sumę 228 grzywien dział w Dobiesławicach, trzy łany pól w Goliszewie wraz z nieużytkami w Lisich Jamach, poł. folwarku i pole z dwoma zagrodnikami w Dobiesławicach oraz łan pola w Goliszewie. Być może nabytkiem S-a była też wieś Bąkowo (paraf. Pieranie), będąca w posiadaniu jego wnuków. O aktywności S-a w dążeniu do powiększenia swych posiadłości świadczą transakcje dotyczące wsi Szubina, Daszyna, Małecz i Skrzynki, których ostatecznie nie udało mu się zrealizować ze względu na obowiązującą zasadę prawa bliższości. S. zmarł między 26 X 1424 a 2 I 1425.
Przed r. 1393 ożenił się S. z Wichną, córką Sąda (Sędka) z Dobrej i Maszkowic h. Sulima, za którą otrzymał od jej braci Strzeżka i Janisława posag w wysokości 100 grzywien gr praskich. Sumę tę w r. 1400 oprawił żonie na wsi Nędzerzew. Wichna przeżyła męża i wzmiankowana była jeszcze w r. 1434.
Jedynym synem S-a był Jan (zm. 1427); w r. 1425 został on pozwany przez Stefana z Lubiatowa o wszystkie dobra w ziemi kujawskiej i łęczyckiej, ale przed sądem udało mu się odeprzeć te pretensje. Żonaty był z Aleksandrą (Olechną) (zm. po 1476) i w r. 1419 oprawił jej 150 kop gr szerokich (100 posagu i 50 wiana) na Kupininie i Zalesiu. Z małżeństwa tego urodzili się Mikołaj, komornik (1473–4), podstoli (1475–7) i kaszt. konarski łęczycki (1477–85), Paweł, student (1446), bakałarz (1448) i magister (1452) Uniw. Krak., doktor teologii (1470), licencjat dekretów (1474), doktor dekretów (1478), pleban w Sieciechowicach (1455), kanonik włocławski (1473) oraz Stefan i Jan; córka Anna pozostała niezamężna. Bracia powiększyli posiadane dobra kupując w r. 1437 za 700 grzywien wieś Zagaj od Ziemaka i Dadźboga z Orłowa. Wszystkie posiadłości, składające się z dziewięciu wsi w ziemi łęczyckiej (bez Ostrowa) i trzech wsi w ziemi kujawskiej, były przedmiotem podziału majątkowego Puczków przeprowadzonego 28 XII 1476. Nowego podziału majątkowego między Mikołajem a Janem dokonano w r. 1484, po śmierci Pawła i Stefana. Wspomniane dobra w ziemi łęczyckiej posiadali potomkowie Mikołaja i Jana jeszcze w 2. poł. XVI w.
Urzędnicy, II/1 cz. A; – Gąsiorowski A., Kanonicy włocławscy w najstarszej metryce kapitulnej (1435–1500), w: Duchowieństwo kapitulne w Polsce średniowiecznej i wczesnonowożytnej. Studia nad pochodzeniem i funkcjonowaniem elity kościelnej, Red. A. Radzimiński, Tor. 2000 s. 45; Nowak T., Kopia rycerska Stefana Puczka z Nędzerzewa, „Gdań. Studia z Dziej. Średniowiecza” 2002 nr 8 s. 87–97; tenże, Własność ziemska w ziemi łęczyckiej w czasach Władysława Jagiełły, Ł. 2003; Piotrowski T., Dostojnicy woj. łęczyckiego za pierwszych Jagiellonów, W. 1935 s. 57, 76–7, 98; – Bull. Pol., VI; Kod. Pol., I; Kod. Wpol., V; Księga promocji Wydz. Sztuk Uniw. Krak. z XV w.; Metryka Uniw. Krak., I; Pawiński A., Sejmiki ziemskie 1374–1505, W. 1895 dod. nr 3; Teki Pawińskiego, III–IV; – AGAD: Księgi grodzkie łęczyckie, ks. 4 k. 287–v, ks. 6 k. 881v, Księgi ziemskie łęczyckie, ks. 2 k. 40v, ks. 4–7, ks. 8 k. 270, ks. 9 k. 22v, ks. 11 k. 3v, ks. 13 k. 217v.
Tadeusz Nowak i Alicja Szymczakowa